Κομμάτι του γενικότερου αντιλαϊκού παζλ η λεγόμενη αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων

«Όλοι και όλες στον αγώνα. "Αποχή από κάθε διαδικασία «αξιολόγησης» σε όλα τα επίπεδα". Να καταργηθεί όλο το αντιδραστικό νομοθετικό πλαίσιο για την "αξιολόγηση" και την κινητικότητα».

Το παραπάνω κάλεσμα απευθύνει η Εκτελεστική Γραμματεία του Πανεργατικού Αγωνιστικού Μετώπου στους εργαζόμενους στο Δημόσιο, με τετρασέλιδη ανακοίνωση για το ζήτημα της «αξιολόγησης» των δημοσίων υπαλλήλων, η οποία ρυθμίζεται από έναν ακόμα αντιδραστικό νόμο της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, τον 4369/2016. (Ολόκληρη η ανακοίνωση στο συνημμένο)

Κυβέρνηση, φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης, οι δυνάμεις του κυβερνητικού και εργοδοτικού συνδικαλισμού ισχυρίζονται ότι ο νόμος αυτός διαφέρει από τους προηγούμενους γιατί αυτό που κάνει είναι μια «καλή» αξιολόγηση, σε αντίθεση με τις «κακές» αξιολογήσεις των προηγούμενων κυβερνήσεων. Ισχυρίζονται ότι η «αξιολόγηση» αυτή έχει τάχα να κάνει με τη «γνώση του αντικειμένου, το ενδιαφέρον και τη δημιουργικότητα, τις υπηρεσιακές σχέσεις, την αποτελεσματικότητα της εργασίας».

Όμως, η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική. Ο νόμος για την «αξιολόγηση» είναι κομμάτι του γενικότερου αντιλαϊκού παζλ. Μεταξύ άλλων, η «αξιολόγηση» που ετοιμάζουν για τους δημόσιους υπαλλήλους έχει να κάνει: Με την «αποτελεσματικότητα στην εργασία», αλλά με βάση τη λεγόμενη στοχοθεσία, που υπηρετεί αντιλαϊκούς σχεδιασμούς και στόχους. Με τις υπηρεσιακές σχέσεις, δηλαδή τη συμπεριφορά των υπαλλήλων «εντός και εκτός υπηρεσίας». Με την «πίστη στο Σύνταγμα και τους νόμους του κράτους», που έχουν βαθιά ταξικό χαρακτήρα και σκοπούς.

Συνδέεται, επίσης, άμεσα με τους νόμους για το μισθολόγιο, τον Υπαλληλικό Κώδικα κ.ά. Για παράδειγμα, «μετά από τρεις ετήσιες συνεχόμενες αξιολογήσεις (σ.σ. που κρίνουν τον εργαζόμενο "ανεπαρκή") δύναται να αναστέλλεται η αυτόματη μισθολογική του εξέλιξη» (άρθρο 12, Ν.4354/2015). Υπάλληλοι που έχουν διανύσει τα δύο πρώτα έτη της δοκιμαστικής υπηρεσίας τους δεν μονιμοποιούνται εάν «υπάρχει δυσμενής έκθεση αξιολόγησης των ουσιαστικών προσόντων» (άρθρο 40 Υπαλληλικού Κώδικα). Ακόμα, μόνιμος υπάλληλος «ο οποίος εγγράφεται σε δύο διαδοχικούς πίνακες μη προακτέων στον ίδιο βαθμό, παραπέμπεται (...) προς κρίση στο Υπηρεσιακό Συμβούλιο, το οποίο (...) μπορεί να τον απολύσει ή να τον υποβιβάσει κατά ένα βαθμό» (σχετικά άρθρα 83, 95 και 152 του Υπαλληλικού Κώδικα).

Όπως αναφέρεται και στην ανακοίνωση της Εκτελεστικής Γραμματείας του ΠΑΜΕ, απολύσεις θα προκύψουν από τον καθορισμό νέων οργανογραμμάτων (είναι σε εξέλιξη και θα φέρουν συγχωνεύσεις, καταργήσεις υπηρεσιών) και από τις προωθούμενες αναδιαρθρώσεις στο Δημόσιο (εκχώρηση υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων στον ιδιωτικό τομέα, ιδιωτικοποιήσεις, είσοδος και επέκταση των εργολάβων στις δημόσιες υπηρεσίες κ.ά.).

Επιπλέον, οι απολύσεις στο Δημόσιο είναι κατεύθυνση της ΕΕ και απαίτηση του ΣΕΒ, ο οποίος ζητά (με δελτίο του ήδη από το Μάη του 2016) να απολυθούν οι μισοί δημόσιοι υπάλληλοι.

Αυτό εννοούν όταν λένε «μικρότερο κράτος» και ακριβώς αυτό φωτογραφίζουν ο νέος κρατικός προϋπολογισμός αλλά και οι προβλέψεις των κρατικών προϋπολογισμών μέχρι το 2019, όπου οι μισθολογικές δαπάνες είναι μειωμένες κατά 2,5 δισ. ευρώ.

Στη συνέχεια παρατίθενται βασικά σημεία από την ανακοίνωση του ΠΑΜΕ.

Ποιοι είναι οι βασικοί στόχοι της «αξιολόγησης»

«Η λεγόμενη "αξιολόγηση" συνδέεται με το χαρακτήρα του κράτους, αποτελεί εργαλείο θωράκισής του. Με το "βούρδουλα" και τη βία της "αξιολόγησης", συνολικά με τις αναδιαρθρώσεις στο Δημόσιο, ενισχύουν την ταξική επιθετικότητα του κράτους απέναντι στους δημοσίους υπαλλήλους, στο λαϊκό κίνημα. Αναπροσαρμόζουν κάποιες κρατικές λειτουργίες ώστε να υπηρετεί πιο αποτελεσματικά τη στρατηγική της ανταγωνιστικότητας και της κερδοφορίας των μονοπωλιακών ομίλων. Επιδιώκουν να δυναμώσει η τάση υποχώρησης, συμβιβασμού και χειραγώγησης των δημοσίων υπαλλήλων.

Στοχεύουν στην ενίσχυση της επιχειρηματικής λειτουργίας στα νοσοκομεία, στα σχολεία, στα Πανεπιστήμια, γενικότερα επιδιώκουν να συρρικνωθούν οι υπάρχουσες κρατικές κοινωνικές υπηρεσίες. Με τη λεγόμενη αξιολόγηση στοχεύουν στην προώθηση σαρωτικών ιδιωτικοποιήσεων, στην παράδοση ολόκληρων τομέων και υπηρεσιών σε ιδιώτες, προκειμένου να ενισχύσουν την κερδοφορία τους.

Οι οργανισμοί και η δομή τους, το μητρώο επιτελικών στελεχών, η "αξιολόγηση", η στοχοθεσία και η κινητικότητα αποτελούν αναπόσπαστα κομμάτια των αναδιαρθρώσεων στο Δημόσιο, του νέου "Καλλικράτη", των αναμορφωμένων λειτουργιών του.

Η λεγόμενη "αξιολόγηση" δεν έχει καμία σχέση με την ανάγκη επιστημονικής, τεχνικής, επαγγελματικής στήριξης των δημοσίων υπαλλήλων, ώστε οι ίδιοι και οι κρατικές κοινωνικές υπηρεσίες να γίνουν καλύτερες, σύγχρονες, πιο ποιοτικές στην παροχή αναβαθμισμένων κοινωνικών υπηρεσιών για τα λαϊκά στρώματα. Δεν έχει ως σκοπό την ικανοποίηση των διευρυμένων λαϊκών αναγκών, την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών ή την εξάλειψη των αιτιών που οδηγούν στην υποβάθμιση αυτών των υπηρεσιών».

Για τη λεγόμενη στοχοθεσία

Κομμάτι της «αξιολόγησης» είναι η στοχοθεσία. Πρόκειται για μετρήσιμους στόχους, για νόρμες που στην πραγματικότητα θα επιβάλλουν οι προϊστάμενοι, οι διευθυντές στους εργαζόμενους ενός τμήματος, μιας υπηρεσίας. Ο βαθμός επίτευξης των στόχων θα αποτελεί κριτήριο αξιολόγησης για τους εργαζόμενους. Το ΠΑΜΕ αναφέρει μια σειρά παραδειγμάτων που αναδεικνύουν το αντιδραστικό περιεχόμενο της στοχοθεσίας.

«Παράδειγμα 1ο: Οι εργαζόμενοι της Διεύθυνσης Οικονομικών Ελέγχων και Επιθεώρησης του υπουργείου Γεωργίας κάνουν περίπου 50 βασικούς ελέγχους το χρόνο και άλλους 200 συμπληρωματικούς. Σήμερα, τη στιγμή που οι εργαζόμενοι από 11 έμειναν 2, πρέπει να κάνουν τους ίδιους ή και περισσότερους ελέγχους. Μιλάμε για ξεζούμισμα, υπερεντατικοποίηση και υπερεκμετάλλευση. Αυτή είναι η στοχοθεσία.

Παράδειγμα 2: Δέκα εργαζόμενοι καθαριότητας ενός δήμου καθάριζαν μια συνοικία. Σήμερα σε συνθήκες υποστελέχωσης των υπηρεσιών και μνημονιακών δεσμεύσεων στη συγκεκριμένη υπηρεσία του δήμου έμειναν 3 εργαζόμενοι για την ίδια δουλειά. Έχουμε λοιπόν 3 εργαζόμενους που θα βγάλουν τη δουλειά των 10 και θα αξιολογούνται κι από πάνω ως ανεπαρκείς; Είναι ή δεν είναι εξοργιστικό;

Παράδειγμα 3ο: Το προσωπικό ενός νοσοκομείου θα αξιολογηθεί με το κατά πόσο θα αυξηθούν τα έσοδα του νοσοκομείου από τα νοσήλια και από τους ασθενείς (πελάτες) των ιδιωτικών απογευματινών ιατρείων, από το πόσα γενόσημα φάρμακα θα συνταγογραφούν, ενώ οι τεχνολόγοι από το πόσες μαστογραφίες, ακτινογραφίες κ.ά. θα κάνουν τη μέρα. Να πώς η στοχοθεσία θα υπηρετεί την επιχειρηματική λειτουργία των νοσοκομείων και τη μετατροπή της Υγείας σε ακριβό εμπόρευμα. Έχουν ή δεν έχουν λοιπόν αντιλαϊκό χαρακτήρα η αξιολόγηση και η στοχοθεσία;».

Η στάση της πλειοψηφίας της ΑΔΕΔΥ και κάποιων Ομοσπονδιών

«Η αντιδραστική "αξιολόγηση" με βάση τη στοχοθεσία είναι μια κατάπτυστη πρόταση της ΑΔΕΔΥ και της ΠΟΕ - ΟΤΑ προς την προηγούμενη κυβέρνηση (Μάης 2014). (...) Καλλιεργούν αυταπάτες πως στο πλαίσιο της γενικότερης αντιλαϊκής πολιτικής του σημερινού αστικού κράτους μπορεί να υπάρξει "φιλεργατική αξιολόγηση".

ΔΑΚΕ, ΠΑΣΚΕ, ΑΡΚΙ/ΣΥΡΙΖΑ είναι υπέρ της "αξιολόγησης". Σε πρόσφατη συνεδρίαση της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΑΔΕΔΥ η ΠΑΣΚΕ/ΔΗΣΥ έφτασε στο σημείο να ασκήσει κριτική στην κυβέρνηση γιατί καθυστερεί να εφαρμόσει το νόμο της "αξιολόγησης", το ίδιο και η ΔΑΚΕ, ενώ η ΑΡΚΙ/ΣΥΡΙΖΑ στήριξε το νόμο Βερναρδάκη για την αξιολόγηση (...)! Αυτό όμως δεν τους εμποδίζει κάτω και από την πίεση που δέχονται από Σωματεία και Ομοσπονδίες, φραστικά τουλάχιστον και στο επίπεδο των διακηρύξεων να διατυπώνουν θέση για "μπλοκάρισμα της αξιολόγησης". Έτσι, η ΕΕ της ΑΔΕΔΥ έκανε την ανάγκη φιλότιμο και αποφάσισε "απεργία - αποχή όλων των δημοσίων υπαλλήλων από κάθε διαδικασία αξιολόγησης και σε όλα τα επίπεδα".

Έτσι εξηγείται γιατί αυτές οι συνδικαλιστικές ηγεσίες στην πράξη βάζουν τρικλοποδιές στην οργάνωση των αγώνων ενάντια στην αντιδραστική "αξιολόγηση". Έφτασαν στο σημείο σε κάποιες Γενικές Συνελεύσεις να ζητάνε να παρθεί απόφαση από το σωματείο να "αξιολογηθούν" οι εργαζόμενοι! (...)Αυτές οι συνδικαλιστικές ηγεσίες είναι εχθρικές προς τα συμφέροντα των δημοσίων υπαλλήλων.

Η επιχειρηματολογία των ΔΑΚΕ - ΠΑΣΚΕ ότι "οι δοτοί - αρεστοί προϊστάμενοι που με ανάθεση έχουν τοποθετηθεί, θα είναι οι αξιολογητές των δημοσίων υπαλλήλων και άρα κατανοούμε τι αξιολόγηση θα κάνουν..." είναι αστεία και αποπροσανατολιστική. Το πρόβλημα δεν είναι εάν κάνει την "αξιολόγηση" ένας αρεστός στην κυβέρνηση, αλλά ποιο θα είναι το περιεχόμενο της "αξιολόγησης", με ποια κριτήρια αυτή θα γίνει. Αυτό είναι το πρόβλημα».

Η θέση του ΠΑΜΕ

«Η θέση και η στάση μας απέναντι στην αξιολόγηση έχει να κάνει με το περιεχόμενο και τους σκοπούς που αυτή υπηρετεί. Δεν είμαστε γενικά ενάντια στην αξιολόγηση, αλλά ενάντια στο συγκεκριμένο περιεχόμενο, στους σκοπούς και τις επιδιώξεις που προωθεί το ταξικό κράτος μέσω της "αξιολόγησης".

Ως ταξικό συνδικαλιστικό κίνημα δε συμβιβαστήκαμε και, πολύ περισσότερο, δεν επιβραβεύσαμε την τεμπελιά, τη ρεμούλα και την κοπάνα. Ποτέ δε διαμορφώσαμε θέση που να λέει ότι είμαστε ενάντια σε κάθε έλεγχο στα εργασιακά καθήκοντα κάθε υπαλλήλου.

Δεν παραγνωρίζουμε ότι υπάρχουν προβλήματα απόδοσης στην εργασία κάποιων δημοσίων υπαλλήλων, όμως γι' αυτά υπάρχει το αντίστοιχο θεσμικό - νομικό πλαίσιο, με το οποίο μπορούν ν' αντιμετωπιστούν.

Εμείς θεωρούμε ότι ο δημόσιος υπάλληλος πρέπει να είναι σωστός και αποδοτικός στη δουλειά του. Όμως, άλλο πράγμα είναι αυτό και άλλο η απόδοση αυτή να συνδέεται με την αξιολόγηση, με την περικοπή μισθού και τις απολύσεις. Πρώτοι απ' όλους εμείς επιβραβεύουμε όλους εκείνους τους συναδέλφους, π.χ. τους νοσηλευτές και τους γιατρούς που κόντρα σε κάθε δυσκολία είναι δίπλα στους ασθενείς τους, το δάσκαλο, τον παιδαγωγό που δίνει τη μάχη, κόντρα στις μεγάλες ταξικές ανισότητες, να μορφωθούν όλα τα παιδιά».

Αγωνιστικές πρωτοβουλίες ενάντια στην «αξιολόγηση»

«Μέρος της γενικότερης αντιλαϊκής πολιτικής είναι και η "αξιολόγηση" στο Δημόσιο. Συνεπώς, η απάντηση των εργαζομένων πρέπει να είναι ενιαία και να αντιπαλεύει το σύνολο της αντιλαϊκής πολιτικής.

Στη βάση αυτή προτείνουμε προς τα Σωματεία και τις Ομοσπονδίες:

• Να γίνουν Γενικές Συνελεύσεις σε όλα τα σωματεία του Δημοσίου με κεντρικό θέμα το νέο πακέτο των αντιλαϊκών μέτρων (...) Να επιδιώξουμε να γίνει συζήτηση και να παρθούν αποφάσεις για το γεγονός ότι η "αξιολόγηση" είναι μέρος της γενικότερης αντιλαϊκής πολιτικής και στη βάση αυτή απαιτείται ενιαίος αγώνας, προετοιμασία για άμεση πανεργατική απεργιακή απάντηση. Να παρθούν αποφάσεις "αποχής από κάθε διαδικασία αξιολόγησης σε όλα τα επίπεδα" (...).
• Εφόσον πραγματοποιηθούν Γενικές Συνελεύσεις Τμημάτων για να αξιολογήσουν τους προϊσταμένους, να μην προχωρήσουν οι εργαζόμενοι στη διαδικασία της "αξιολόγησης", να μη συμπληρώσουν τα ανώνυμα ερωτηματολόγια, αφού έτσι πρακτικά θα ανοίγουν το δρόμο για τη δική τους "αξιολόγηση".
• Με βάση τη συλλογική απόφαση για "αποχή από κάθε διαδικασία αξιολόγησης", καλούμε τους εργαζόμενους να μη συμμετέχουν στη διαδικασία της συνέντευξης που θα παίρνουν οι προϊστάμενοι και οι διευθυντές.
• Καλούμε τους δημάρχους να στηρίξουν τη θέση των σωματείων και του συνδικαλιστικού κινήματος και να μην προβούν σε καμιά διαδικασία "αξιολόγησης".
• Καλούμε τους βουλευτές να μην προχωρήσουν στην "αξιολόγηση" των δημοσίων υπαλλήλων που είναι αποσπασμένοι στα γραφεία τους.
• Να εκφραστεί η αντίθεσή μας στους κυβερνητικούς σχεδιασμούς για τους οργανισμούς, τα νέα οργανογράμματα. Είναι εργαλεία εξειδίκευσης της κυβερνητικής πολιτικής, φέρνουν νέες συγχωνεύσεις και καταργήσεις δημόσιων υπηρεσιών και ως προς τον προσανατολισμό τους ενισχύουν τον αντιλαϊκό χαρακτήρα της κρατικής διοίκησης».